Честопати, како преведувачка, добивам забелешки од пријатели/ки, па дури и клиенти/ки поради тоа што инсистирам на користење на именки во женски род кога станува збор за професии.
На многу луѓе се’уште им е чудно, па дури и одбивно кога ќе слушнат претседателка, или директорка на фотографија, лауреатка, деканка (за некои именки како кардиолог, комуниколог, уролог дури и нема јазично прифатлива форма во женски род, т.е. форма што не би се поклопувала со придавката изведена од таа именка: кардиолошка, комуниколошка, уролошка).
Некои жени првично ги доживуваат професионалните титули во женски род како омаловажување(!), несвесно (точно) претпоставувајќи дека во потсвеста на голем број соговорници/чки самото доделување на именка во женски род одзема од квалитетот и авторитетот. Главната причина за тоа е тоа што досега немало многу жени на тие позиции, па увото не ни е навикнато да ги слушаме во женски род и ни звучат неприродно. Со тенденцијата на зголемување на жени во одредена област доминирана од мажи, се зголемува и толеранцијата кон користењето на именки во женски род за тие професии, иако во најголем дел од случаите сепак се користи машкиот род како норма. Така дури и оние титули во женски род што се веќе одомаќинети во јазикот - како министерка, директорка, се употребуваат во ситуации кога се споменува само функцијата (министерката за култура), додека кога се споменува и името на носителката, начесто титулата оди повторно во машки род (Е. Канческа-Милевска, министер за култура) како тоа да е природна состојба, а фактот што во моментот жена е на таа функција се третира само како привремена девијација.
За разлика од нив, во оние професии каде жените традиционално се присутни и прифатени, именките од женски род си се одамна вдомени во јазикот: келнерка, учителка, негувателка.
Сериозна дебата по однос на ова веќе се води во Србија, каде дел од лингвистките се обидуваат да го промовираат женскиот род се’ почесто, па, очекувано, се изложени на сексистички и мизогини напади.
Од друга страна пак, Хрватска (и покрај актуелните конзервативни одлуки) веќе одамна зазеде проактивен, афирмативен став кон ова прашање (како и кон многу други јазични прашања), и како резултат женскиот род во професиите веќе е сосема етаблиран, а дебатата се води на повисоко ниво.
Кај нас, за жал, дискусиите по однос на ова прашање се речиси непостоечки, и освен напорите за промоција на проблематиката од страна на поединци/ки, нема посериозен, институционален пристап во решавањето на ова прашање (како впрочем и на останатите јазични прашања).
Некои жени првично ги доживуваат професионалните титули во женски род како омаловажување(!), несвесно (точно) претпоставувајќи дека во потсвеста на голем број соговорници/чки самото доделување на именка во женски род одзема од квалитетот и авторитетот. Главната причина за тоа е тоа што досега немало многу жени на тие позиции, па увото не ни е навикнато да ги слушаме во женски род и ни звучат неприродно. Со тенденцијата на зголемување на жени во одредена област доминирана од мажи, се зголемува и толеранцијата кон користењето на именки во женски род за тие професии, иако во најголем дел од случаите сепак се користи машкиот род како норма. Така дури и оние титули во женски род што се веќе одомаќинети во јазикот - како министерка, директорка, се употребуваат во ситуации кога се споменува само функцијата (министерката за култура), додека кога се споменува и името на носителката, начесто титулата оди повторно во машки род (Е. Канческа-Милевска, министер за култура) како тоа да е природна состојба, а фактот што во моментот жена е на таа функција се третира само како привремена девијација.
За разлика од нив, во оние професии каде жените традиционално се присутни и прифатени, именките од женски род си се одамна вдомени во јазикот: келнерка, учителка, негувателка.
Сериозна дебата по однос на ова веќе се води во Србија, каде дел од лингвистките се обидуваат да го промовираат женскиот род се’ почесто, па, очекувано, се изложени на сексистички и мизогини напади.
Од друга страна пак, Хрватска (и покрај актуелните конзервативни одлуки) веќе одамна зазеде проактивен, афирмативен став кон ова прашање (како и кон многу други јазични прашања), и како резултат женскиот род во професиите веќе е сосема етаблиран, а дебатата се води на повисоко ниво.
Кај нас, за жал, дискусиите по однос на ова прашање се речиси непостоечки, и освен напорите за промоција на проблематиката од страна на поединци/ки, нема посериозен, институционален пристап во решавањето на ова прашање (како впрочем и на останатите јазични прашања).
фото: Washington Post
No comments:
Post a Comment