Твитер календар 2014

Бори се женски, неформалниот колектив за промоција на родова рамноправност во кој сум активна членка, оваа година ја поддржа иницијативата на Идеи за домот и фотографката Ивана Батев и стана дел од #твитеркалендар2014. Пораката можете да ја прочитате на самата фотографија, а ова е проширен коментар. 

Оваа слика е нашиот глас. 

Книгата лево е Резервен живот на македонската авторка Лидија Димковска

Илјадници жени низ светот секојдневно се убедуваат дека се предебели, прешироки, превлакнести, премногу темнокожи, дека не се доволно убави, доволно паметни, доволно добри. Илјадници жени низ светот секојдневно купуваат неброени козметички препарати и облека за да се разубават, да се затскријат, да ги прикријат „мааните“. 

Во очи на тоа ние ви велиме: „Ние ги сакаме нашите тела такви какви што се. Нашите нозе што не’ носат таму каде што сакаме, нашите раце што прават чуда, нашите гради што не’ полнат со восхит, нашите глави што градат кули и кршат ѕидови. Нашите тела не се предмети што ќе ги казнуваме и принудуваме да задоволат одредени општествени стандарди, нашите тела не служат за ничие туѓо задоволство освен за нашето, нашите тела се САМО НАШИ!“

Бори се женски ви посакува среќна Нова година!

Доење во јавност и негови прикази по друштвените мрежи

Што мислите, која од овие слики е општествено поприфатлива и понеподложна на цензура? 

Ако случајно одговоривте 2, тогаш претпоставувам сте дел од малцинството што нема проблем со доење во јавност и слики и графички прикази на доење - што, да повториме, всушност е хранење бебе или мало дете. Клучниот проблем тука е тоа што овој тип на хранење подразбира разголена града/дојка, популарно наречена цицка, а најголем дел од луѓето се шокираат и имаат проблем овој дел од женското тело да го прифатат во неговата основна фукнција, т.е. го доживуваат строго како сексуален предмет и не сакаат да судрат со било каков приказ што би им ја попречил или комплетно уништил оваа перцепција. (Политиката забранети-брадавици на фб и инстаграм баш и не држи вода зашто често слики од доење на кои нема ни трага од брадавиците се острануваат и забрануваат.)

Најчести (и според мене сосем невалидни) аргументи за тоа зошто доењето во јавност и фотографии од доење по друштвените мрежи не се соодветни, се тоа дека:
1. Доењето е света работа што не треба да се десакрализира по овој пат (се табуизира хранењето, т.е. преживувањето),
2. Дека на тој начин мајките се изложуваат на ризик на злоупотреба на нивните фотографии (што во оваа дигитална ера и онака е многу лесно во било кој контекст), или
3. Дека е невкусно да се покажуваат виснати цицки на сите страни во ваков конзумеристички свет што претпочита силиконски импланти.

Доењето исто така, барем делумно ја подрива дихотомијата курва-светица, која е еден од најмоќните начини за контрола на перцепцијата на жената како нецелосно (редуцирано, неавтономно) битие, со тоа што ги спојува голата цицка (суштинско и истакнато обележје на анатомијата на курвата) со хранењето и грижата за мало дете (суштинско обележје на светицата).

Свесна сум дека ова е тема што ќе доведе до гласен (или премолчен) отпор дури и кај луѓето со кои делам слични ставови по многу други теми, но се’ додека не се започне со преиспитување на овој доминантен дискурс ќе имаме свет во кој ќе преовладуваат слики  (и реалност) во кои објектификацијата на жената се смета за нормална и пожелна:

 а се цензурира нешто толку неопходно и секојдневно како доењето:

Еден аспект на родовата дискриминација во јазикот

Честопати, како преведувачка, добивам забелешки од пријатели/ки, па дури и клиенти/ки поради тоа што инсистирам на користење на именки во женски род кога станува збор за професии.

На многу луѓе се’уште им е чудно, па дури и одбивно кога ќе слушнат претседателка, или директорка на фотографија, лауреатка, деканка (за некои именки како кардиолог, комуниколог, уролог дури и нема јазично прифатлива форма во женски род, т.е. форма што не би се поклопувала со придавката изведена од таа именка: кардиолошка, комуниколошка, уролошка).

Некои жени првично ги доживуваат професионалните титули во женски род како омаловажување(!), несвесно (точно) претпоставувајќи дека во потсвеста на голем број соговорници/чки самото доделување на именка во женски род одзема од квалитетот и авторитетот. Главната причина за тоа е тоа што досега немало многу жени на тие позиции, па увото не ни е навикнато да ги слушаме во женски род и ни звучат неприродно. Со тенденцијата на зголемување на жени во одредена област доминирана од мажи, се зголемува и толеранцијата кон користењето на именки во женски род за тие професии, иако во најголем дел од случаите сепак се користи машкиот род како норма. Така дури и оние титули во женски  род што се веќе одомаќинети во јазикот - како министерка, директорка, се употребуваат во ситуации кога се споменува само функцијата (министерката за култура), додека кога се споменува и името на носителката, начесто титулата оди повторно во машки род (Е. Канческа-Милевска, министер за култура) како тоа да е природна состојба, а фактот што во моментот жена е на таа функција се третира само како привремена девијација.

За разлика од нив, во оние професии каде жените традиционално се присутни и прифатени, именките од женски род си се одамна вдомени во јазикот: келнерка, учителка, негувателка.

Сериозна дебата по однос на ова веќе се води во Србија, каде дел од лингвистките се обидуваат да го промовираат женскиот род се’ почесто, па, очекувано, се изложени на сексистички и мизогини напади.

Од друга страна пак, Хрватска (и покрај актуелните конзервативни одлуки) веќе одамна зазеде проактивен, афирмативен став кон ова прашање (како и кон многу други јазични прашања), и како резултат женскиот род во професиите веќе е сосема етаблиран, а дебатата се води на повисоко ниво.

Кај нас, за жал, дискусиите по однос на ова прашање се речиси непостоечки, и освен напорите за промоција на проблематиката од страна на поединци/ки, нема посериозен, институционален пристап во решавањето на ова прашање (како впрочем и на останатите јазични прашања).

фото: Washington Post